خشونت و نظم‌های اجتماعی

کتاب «خشونت و نظم‌های اجتماعی: چهارچوب مفهومی برای تفسیر تاریخ ثبت‌شده بشر»

از نظر نورث و همکاران نظم دسترسي محدود، مجموعه‌ای معين از نهادهاي سياسي، اقتصادي يا ديني نيست بلكه قالبی بنيادين برای سازمان‌دهي جوامع است. آنها يك نوع‌شناسي از حكومت‌های طبيعي با ويژگي‌هاي متفاوت ارائه مي‌دهند که به ترتيب عبارتند از حكومت طبيعي شكننده، حكومت طبيعي پايه و حكومت طبيعي بالغ.

در حكومت طبيعي شكننده، ائتلاف موجود به دنبال حفظ انسجام در رویارویی با خشونت دروني و بيروني است. منافع فردي و هويت‌هاي شخصي، انسجام ائتلاف را تضعيف می‌کند و توازن قوا را به سرعت تغيير مي‌دهد كه این امر نظم اجتماعي را تهديد مي‌كند. احتمال به‌هم‌خوردن ائتلاف در هر زمان وجود دارد و هدف اصلي رهبران، حفظ و بقاي خود است. هر تکانه جدي ازقبيل تغيير ناگهانی قيمت كالاهاي اساسي يا كمبود منابع، بيماري، مرگ یا كشته شدن يكي از اعضاي ائتلاف،‌ به پيدايش ائتلافي جديد يا بازچینش محسوس منافع شخصي درون ائتلاف مي‌انجامد. نهادهاي رسمي حالت ژله‌اي دارند و حقوق خصوصي و عمومي در خدمت رفع نياز شبكه‌هاي مراد-مريد است كه خود عامل بازدارنده خشونت و ابزار حل اختلافات است.

در حكومت طبيعي پايه، ائتلاف‌ها باثبات‌ترند و نهادهاي منسجم و مستحکم حقوق عمومي به‌تدریج شكل مي‌گيرند كه چهارچوب سازماني ائتلاف را تثبيت و تقويت مي‌كنند. قالب‌هاي نهادينه‌شده بادوام‌تر است و ائتلاف كمتر در معرض نوسانات دروني ناشي از شخصيت افراد قرار مي‌گيرد. اما فرايند جانشيني رهبران،‌ گذار بين ائتلاف‌هاي مسلط، مديريت موضوعات اقتصادي (توزيع رانت‌ها و تقسیم غنایم)،‌ همگی فرصت‌هایی برای مذاکره مجدد و خشونت‌ورزی درون ائتلاف مسلط فراهم می‌کنند که به‌صورت بالقوه خطرناک‌اند.