تشخیص و طراحی سازمان های پایدار

تشخیص و طراحی سازمان های پایدار

روش سیستم پایا

نوشته خوسه پرز ریوس با ترجمه وجه الله قربانی زاده-موسسه کتاب مهربان نشر

زمانی که نوربرت ویتر با انتشار کتاب خود «سیرتیک با چگونگی ارتباطات در حیوان و ماشین در سال ۱۹۴۸ علم جدیدی را به نام سیبرنتیک به جهانیان معرفی کرد و بلافاصله با همکاری مهندس بیگلا و سیستم هوشمند ضدهوایی را مبتنی بر این علم اختراع و به این ترتیب دانش جدید خویش را عملیاتی نمود، توجه بسیاری از محققان و پژوهشگران به سوی وی جلب شد. سیبرنتیک با علم کنترل از راه ارتباطات از آن زمان تاکنون و طی چند دهه چنان در شئون مختلف زندگی بشر تأثیرگذار بوده که به نام «انقلاب صنعتی دوم از آن یاد میشود.

یکی از محققین برجسته ای که مسحور علم سیبرنتیک شده و سعی کرده اصول و آموزه های آن را در حوزه سازمان و مدیریت به کار گیرد استافورد بیر (۲۰۰۲-۱۹۲۶) بوده است؛ وی به عنوان مشاور مدیر و متخصص سیبرنتیک ابتدا موضوع سیبرنتیک مدیریت را مطرح کرد و سعی نمود موضوعاتی چون کنترل تصمیم گیری و مدل سازی را با اصول و فنون سیبرنتیکی مورد بررسی قرار دهد. بعدها به علت پاره ای موانع و محدودیتها از ایده میبرنتیک مدیریتی عدول کرد و موضوع سیبرنتیک سازمانی را مطرح نمود.

بیر در حوزه سیبرنتیک سازمانی مباحث کلی تری چون طرح سازمانی نظم سازمانی و خود تنظیمی سازمانی را در مرکز توجهات خود قرار داد و سعی کرد از علم سیبرنتیک در این گونه موارد و با هدف حفظ پایایی سازمان در تعامل با محیط تخصصی اش بهره برداری کند.

استافورد بیر ایده سیبرنتیک سازمانی را در مدل سیستم پایا (VSM) متجلی ساخت بر اساس این مدل هر سازمانی از ۵ زیر سیستم (۱) تا (۵) تشکیل میشود که در آن زیر سیستم ها به ترتیب:

1. Norbert Wiener

2. Cybernetics

3. Stafford Beer

4. Management cybernetics

5. Organizational cybernetics

6. Viable system model (VSM)