شناخت و ارزیابی فرهنگ سازمانی در چهارچوب مدل دنیسون

شناخت و ارزیابی فرهنگ سازمانی در چهارچوب مدل دنیسون

نوشته دکتر سلیمان ایران زاده و مهندس محسن محمودی-انتشارات فروزش

فرهنگ سازمانی موضوعی است که به تازگی در دانش مدیریت و در قلمرو رفتار سازمانی راه یافته است. به دنبال نظریات و تحقیقات جدید در مدیریت فرهنگ سازمانی دارای اهمیت روز افزونی شده و یکی از مباحث اصلی و کانونی مدیریت را تشکیل داده است. جمعیت شناسان، جامعه شناسان و اخیراً روان شناسان و حتی اقتصاددانان توجه خاصی به این مبحث نو و مهم در مدیریت مبذول داشته و در شناسایی نقش و اهمیت آن نظریه ها و تحقیقات زیادی را به وجود آورده و در حل مسائل و مشکلات مدیریت به کار گرفته اند.

فرهنگ سازمان از دو لایه اصلی تشکیل شده است. نخستین لایه ارزشها و باورها لایه ای است که نمایشگر نمادهای ملموس مانند طرز پوشش رفتار مراسم تشریفات اسطوره ها و افسانه هاست. لایه دیگر فرهنگ سازمانی لایه پایه ای و یا شالوده اساسی فرهنگ سازمان است که به ارزشهای زیربنایی مفروضات باورها و فرآیندهای فکری افراد و گروههای سازمانی اشاره دارد. این لایه در واقع فرهنگ راستین سازمان را تشکیل میدهد. عوامل تشکیل دهنده فرهنگ سازمان عبارت اند از: هنجارها ، سنتها و تشریفات ، و مفروضات .

فرهنگ سازمانی به عنوان مجموعه ای از باورها و ارزشهای مشترک بر رفتار و اندیشه اعضای سازمان اثر می گذارد و میتوان نقطه شروعی برای حرکت و پویایی و با مانعی در راه پیشرفت به شمار آید. فرهنگ سازمانی از اساسی ترین زمینه های تغییر و تحول در سازمان است. نظر به اینکه برنامه های جدید تحول بیشتر به تحول بنیادی سازمانی نگاه میکند از این رو هدف این برنامه ها تغییر و تحول فرهنگ سازمان به عنوان زیربنا و بستری برای تحول می باشد.

با توجه به مطالب فوق می توان گفت در سازمانهایی که انسان محور هستند، فرهنگ سازمانی نقش به سزایی در میزان موفقیت این سازمانها خواهد داشت. در این سازمانها برای تقویت و ارتقای فرهنگ سازمانی موجود ابتدا می بایست فرهنگ حاکم را مورد بررسی و شناخت قرار داد تا از این طریق نقاط قابل بهبود فرهنگی شناسایی شده و زمینه ارتقای فرهنگی آن فراهم آید.